‘Gigantische jeuk’ krijgt teambouwer en HR-Professional Danique Schoorl van het woord ‘werkgeluk’. “Natuurlijk is geluk belangrijk, alleen MOETEN we tegenwoordig alsmaar gelukkiger worden. Je ongelukkig voelen is not done. Terwijl het toch echt bij het leven hoort. Hoe meer we bezig zijn met geluk, hoe ongelukkiger we worden”, licht Danique toe. “We doen van alles om nog gelukkiger te worden: elke morgen in journals schrijven, dankbaarheid uitspreken in de spiegel, ons geluk manifesteren, we huren gelukscoaches in en blijven continu kritisch naar onszelf en onze directe omgeving kijken. Het is nooit goed genoeg. En als het dan allemaal maar niet lukt, geven we onszelf weer de schuld. We doen continu valervaringen op, wat ons alleen nog maar ongelukkiger maakt. Hét perfecte plaatje met al die onrealistische doelen is onhaalbaar. De hele geluksindustrie draagt eraan bij dat we ons ongelukkig of niet goed genoeg voelen. Daarom ervaren we niet het geluk wat ons verkocht wordt.”
“In het verleden heb ik een pilot gedaan waarin ik mensen vroeg te kiezen uit drie trainingen, twee met een positief geladen en één negatief geladen titel. En weet je wat mensen kozen?”, vraagt Danique. “De negatief geladen variant en die training heette ‘Mijn baas is een eikel, hoe ga ik daarmee om? “We leven in een wereld waarin we niet goed weten om te gaan met dingen die we moeilijk vinden”, aldus Danique. “De kunst is het leren omgaan met tegenslagen en pech. Zo houden we zelf de regie over ons leven. Dat zorgt weer voor zelfvertrouwen en het gevoel dat we juist wel veel aankunnen.” Het is ook helemaal niet erg als je een keer een maand zwelgt in zelfmedelijden en met een pak Ben & Jerry’s onder de wol kruipt met een foute Netflixserie. Dat helpt juist in de acceptatie van tegenslag. En als je bak ijs op is, ben je er weer klaar voor om te bedenken hoe je de situatie kunt aanpakken. Geluk moet je helemaal niet willen nastreven, daar word je veel gelukkiger van. Het leren omgaan met situaties die we moeilijk vinden helpt bij het ervaren van meer geluk”, eindigt Danique haar pleidooi.
Hoewel Danique werkgeluk een jeukwoord vindt, hecht ze er wel veel waarde aan. “Bevlogen medewerkers zijn loyaler en productiever. Je ziet dat een bedrijf met een hoge medewerkerstevredenheid en veel werkplezier minder moeite heeft om nieuwe mensen aan te trekken. Bovendien is het verloop laag”, knikt Danique.
Werkgeluk is hét middel tot succes
Je kent ze wel, bedrijven die maar blijven innoveren en groeien en waar de energie en het enthousiasme van de medewerkers afspat. Waar ze graag een paar stappen extra zetten. Dat zijn bedrijven die werkgeluk niet als doel gebruiken, maar als middel om succesvol te worden. En dat lukt ze. Focus op werkgeluk loont. Gelukkige medewerkers zijn 31% productiever, ze zijn minder vaak ziek, veranderen niet snel van baan en de winst verbetert gemiddeld met 147% volgens recent onderzoek van Newcom. Reden genoeg om met het onderwerp werkgeluk aan de slag te gaan. Maar wat houdt het nu eigenlijk precies in? En wat is - gezien het pleidooi van Danique - ook op lange termijn effectief?
Wat is werkgeluk
Vraag eens aan verschillende mensen wat werkgeluk voor hen betekent. We kunnen je vast verklappen dat je uiteenlopende antwoorden krijgt. Voor de ene ligt de focus op bijvoorbeeld vrijheid, terwijl voor de ander sociaal contact en verbinding juist belangrijker is. En als je verder vraagt, zul je merken dat werkgeluk altijd afhankelijk is van meerdere factoren. Het antwoord op de vraag ‘wat is werkgeluk?’ is dus niet zo 123 te beantwoorden.
Volgens Kjerulf (2014) betekent werkgeluk:
‘Werkgeluk is het gevoel van geluk dat je krijgt van je werk’
Een brede definitie waar concrete handvatten ontbreken, vonden wij. Daarom sloegen teambouwer Danique en Jeanette van WerkBende de handen ineen. Samen ontwikkelden ze de Piramide van Werkgeluk, gebaseerd op de Piramide van Maslow, wat gaat om de basisbehoeften van de mens. Hopelijk geeft het jou als lezer handvatten om te starten met het werkgeluk in je organisatie.
1. Lichamelijke behoeften
Bij de primaire behoefte zoals ademen, eten en drinken, denk je waarschijnlijk niet als eerste aan je werkplek. Toch is dat verband er zeker. Op je werk is het belangrijk dat je kunt bewegen (zit niet te lang stil), dat je schone lucht inademt (zonder gevaar voor je gezondheid), je kunt eten en niet te veel ongezonde stress ervaart, zodat het een dosis slaap niet in de weg zit. Er is extra aandacht voor mensen in beroepen met nachtdiensten, met gevaarlijke stoffen werken of de hele dag in vervelende houdingen moeten staan.
2. Vitaliteit, veiligheid en zekerheid
Kan je medewerker in goede gezondheid (blijven) werken? Als werkgever wil je energieke medewerkers die elk op hun eigen manier bijdragen aan het bedrijfsresultaat. Met of zonder lichamelijke of geestelijke beperking. Naast veiligheid op de werkvloer is het belangrijk dat mensen zich veilig voelen over hun positie en de onderlinge werkrelaties. Juist die veiligheid zorgt ervoor dat mensen zich ontwikkelen, beter samenwerken en creatiever worden. Ook contracten waarin zekerheid van werk en inkomen is geregeld, vallen hieronder.
3. De werkcultuur
Veel medewerkers ervaren een groot gemis binnen de werkcultuur: het gevoel ergens onderdeel van uit te maken, verbonden te zijn, ergens aan bij te dragen en van betekenis zijn. Het gevoel ergens bij te horen is de basis van geluk en daarmee ook de basis van werkgeluk. Ergens waar je jezelf mag zijn en waar je mensen vindt met dezelfde normen, waarden en humor zoals jij. In een gezonde werkcultuur voelen medewerkers zich veilig, ze vertrouwen elkaar, voelen zich verbonden, respecteren elkaars grenzen, is de werksfeer goed en werken mensen goed samen. Een teamlid die past bij de werkcultuur levert meer waarde aan een team, dan een hoog gekwalificeerd persoon die niet past bij het team. In onderstaand filmpje legt Simon Sinek haarfijn uit hoe dat werkt.
4. Waardering (de laag waar WerkBende actief is)
Waardering. Het is een van de belangrijkste drijfveren van medewerkers, de intrinsieke motivatie om het werk goed te doen. Dat werkt twee kanten op, ook de manager heeft behoefte aan waardering. Het is een interactie en eigenlijk nog zo veel meer dan dat: het is een basisbehoefte. Waardering bepaalt voor een groot deel of een manager of medewerker bij een organisatie wil blijven werken of niet. Dat zit ‘m vaak in de kleine dingen: werkplezier, een persoonlijke boodschap, een warm welkom, goede communicatie en ga zo maar door. Oftewel het gevoel hebben gezien te worden op de manier die iemand als prettig ervaart. Dit geldt natuurlijk voor iedereen binnen het team, iedereen waardeert elkaar om wie ze zijn en wat ze doen. Gek genoeg wordt deze factor vaak vergeten. Het is de laag waar WerkBende actief is, maar dat is alleen effectief als de voorgaande lagen zijn afgevinkt. Is het team binnen jouw bedrijf nog niet zo ver? Dan is het raadzaam om aan de slag te gaan met de werkcultuur bij een teambouwer zoals Danique. Een werkcultuur waarin je gezien wordt, waarin je elkaar waardeert en erkenning uitspreekt.
5. Zelfontplooiing
Het hoogst haalbare niveau volgens Maslow is zelfontplooiing. De werkgever biedt de context om de medewerker volledig tot zijn recht te laten komen in zijn of haar functie. En wow wat is dat lastig voor veel mensen. We willen leren, presteren, we willen waardering, maar we willen geen fouten maken. Terwijl mensen juist leren door fouten te maken, dat is de optelsom van ervaring. Ontwikkeling en durven falen zijn onlosmaakbaar aan elkaar verbonden en dat vinden we knap lastig. We worden dus niet altijd gelukkig van leren en groeien. Het is soms zelfs pijnlijk en gênant. Zelfontplooiing is dus vooral mogelijk als alle voorgaande lagen zijn afgevinkt. Pas als je je veilig voelt, mag je fouten maken (van jezelf en van de ander) en is er ruimte voor groei.
HR in 2023 nog steeds het ondergeschoven kindje
‘Medewerkers zijn het belangrijkste kapitaal van de organisatie’. De vakbladen staan hier vol mee, maar in de praktijk ligt de focus hier vaak niet. HR krijgt pas sinds kort de aandacht die het verdient “Het probleem van HR is dat we enorm ons best moeten doen om een plek aan tafel te krijgen. HR valt vaak nog onder Finance. Personeel is een kostenpost en zo wordt het ook gezien. We zijn net pas bezig om een eigen stoel bij het bestuur te krijgen”, stelt Danique. “Bij sommige bedrijven zijn de medewerkerskosten wel 80% van het totaalplaatje. Dan is het belangrijk dat HR, of liever nog People en Culture Leaders, een plek aan de directietafel heeft.”
Medewerkers zijn de sterspelers van elk bedrijf. Zij zijn het gezicht, de basis van succes, de reden van een hoge klanttevredenheid en vormen het imago van een bedrijf. Als je medewerkers gelukkig zijn, stralen ze dat uit en dat voelen je klanten en partners ook. Met de juiste (haalbare) focus op werkgeluk, kan er ook op lange termijn mooie resultaten behaald worden. Met dit artikel hopen we werkgevers te inspireren om het geluk van de individuele medewerker en de teams op de eerste plaats te zetten en daar te houden..
Werkgeluk is een nieuw onderwerp waar relatief nog weinig onderzoek naar is gedaan. We zullen dit artikel op basis van onderzoek en ervaring blijven updaten en aanvullen.