Met behulp van spel leren we als kind op ons beurt wachten, winnen, verliezen, incasseren, geduld hebben en samen spelen. Voor volwassen lijkt het misschien nutteloos, maar ook voor ‘ons’ heeft spelen wel degelijk belangrijke functies. Die voordelen worden door het dierenrijk volledig omarmd: ook dieren spelen nog volop op latere leeftijd, daarentegen zijn wij homo sapiens het een beetje verleerd. Maar… Waarom eigenlijk…? In dit blog spreek ik Nancy Peeters, initiatiefnemer van Netwerk Werkgeluk waar zij werkgeluk-professionals verbindt en versterkt. Daarnaast is ze veelgevraagd spreker over dit onderwerp. Met een rijk verleden als projectleider geluk en redacteur van het tijdschrift Positieve Psychologie, bezit Nancy een ontembare stroom aan kennis en ervaring rondom werkgeluk op de werkvloer.
Online is er maar bar weinig onderzoek te vinden over de effecten van spelen op de werkvloer. Toch ervaarde ik tijdens mijn zoektocht al snel dat hier stiekem al best veel over bekend is. Als je de juiste experts spreekt, tenminste. Zoals je in de intro al kon lezen bezit Nancy Peeters en mooie combinatie tussen wetenschappelijke kennis en een rijke praktijkervaring rondom het onderwerp Werkgeluk. Ook over het belang van spelen op de werkvloer heeft ze veel te vertellen. Lees en leer mee!
Soorten spel op de werkvloer
Volgens Nancy zijn er in de werkcontext twee soorten spel te onderscheiden: spel-om-het-werk-heen en spelelementen toepassen op de werkzaamheden zelf. “Dat zijn echt twee verschillende dingen en van beiden heb ik een ander beeld”, licht Nancy toe. “Als je het spel in het werk integreert, komen competenties om de hoek kijken; als iets lukt hebben medewerkers het gevoel dat ze iets hebben bereikt. De kans dat ze flow ervaren is dan groter.” Flow is een goede balans tussen uitdaging aan de ene kant en vaardigheden aan de andere. Medewerkers hebben het gevoel dat ze iets bereikt hebben en voelen zich daarom competent.
Vooral werkgevers die werkzaamheden met kort-cyclisch werk bieden - bijvoorbeeld repeterend productiewerk – hebben veel te winnen als spel toegepast wordt op de werkzaamheden van hun medewerkers. Daar is de kans op verveling het grootst. “Want wat gebeurt er als mensen niet uitgedaagd worden en geen flow ervaren? Dan gaan ze op zoek naar dingen waardoor het toch nog een beetje spannender wordt en dat kan negatief uitpakken”, legt Nancy uit. “Denk aan dingen als het werk saboteren, pesten of roddelen over elkaar. Als werkgever kun je het werk uitdagender maken door spel toe te passen binnen de werkzaamheden. Bijvoorbeeld met een challenge. Hang er een collectief doel aan, zodat het teamgevoel hiermee versterkt wordt.”
De uitdaging van het spel dragen in dit voorbeeld bij aan het flowgevoel van de medewerkers en het collectieve teamgevoel op de werkvloer. Terwijl ‘spel-om-het-werk-heen’ zich voornamelijk focust op teambuilding en onderlinge verbinding op de werkvloer. Een concreet voorbeeld van ‘spel-om-het-werk-heen’ is Mijn Naam is Haas, een hilarisch spel waarbij medewerkers gevraagd worden een opdracht uit te voeren die op het randje van hun comfortzone ligt. Het spel zorgt ervoor dat medewerkers elkaar op een andere manier leren kennen.
“De stap om van positieve emoties uit spel collega’s onderling te verbinden is een mooie. Mensen willen graag iets doen wat belangrijk voor ze is. Van betekenis zijn. Dat vraagt om energie en veerkracht en deze twee komen niet zomaar uit de lucht vallen”, aldus Nancy. “Positieve emoties zorgen ervoor dat mensen open gaan staan, hun blik verbreden. Zo zien ze meer oplossingen voor problemen en leren ze sneller. Ik illustreer dit effect altijd met het effect dat een paard met oogkleppen op heeft; die kan maar 1 spoor volgen, zonder kleppen zien ze alles. Een bredere blik en meer mogelijkheden.”
“Wil je meer verdieping? Dan helpt het als je het daarna nog een richting kan geven, bijvoorbeeld in samenspel met een teamcoach”, adviseert de werkgelukexpert. “Juist dát samenspel, de nabespreking én het borgen van de resultaten kan veel waardevolle inzichten geven. De combinatie werkt als een positieve spiraal. Mensen gaan na zo’n spel en een goed nagesprek vaak meer openstaan, waardoor ze nieuwe hulpbronnen kunnen opdoen die hen weer helpen om betere resultaten neer te zetten.’
Spelen helpt om nieuwe hulpbronnen op te doen
In de positieve psychologie wordt met het begrip hulpbron alle kennis, tools en vaardigheden bedoeld die de medewerker helpt om het werk beter te kunnen doen. Denk aan veerkracht, kennis en vaardigheden, maar ook nieuwe contacten.
Nieuwe contacten zorgen ervoor dat je meer sociale steun ervaart als het werk je voor uitdagingen stelt, je veerkrachtiger bent en daarom weer nieuwe kennis en vaardigheden opdoet. Dat resultaat zorgt weer voor positieve emoties en die helpen weer om nieuwe hulpbronnen te vinden en te gebruiken. Oftewel; het zorgt voor een positieve spiraal. Spel of spelen op de werkvloer kan daar een goede start voor zijn en kan ook zorgen voor nieuwe vriendschappen.
Vriendschap op het werk zorgt voor positieve resultaten
“Hoe bekend ben je met onderzoeksbureau Gallup?”, vraagt Nancy. “Ik ben nogal fan van het boek Wellbeing at Work. Wat gaat over ‘ hoe zorg je dat mensen lekker in hun vel zitten op het werk en wat telt ermee’. Zij onderscheiden vijf belangrijke elementen om dit te bereiken: één van deze elementen is social wellbeing en de impact die vriendschap op het werk heeft op de resultaten. Op het moment dat je goed contact hebt met je collega’s, zoek je elkaar sneller op en ervaar je moral support. Komt er ineens een spoedklus inclusief paniek? Dan is de kans veel groter dat een bevriende collega ‘ja’ zegt op jouw hulpvraag dan wanneer je elkaar niet zo goed kent.” Die vriendschap op het werk wordt door medewerkers als positief ervaren. Uit meerdere onderzoeken blijkt zelfs dat ‘prettige collega’s’ één van de belangrijkste redenen is om loyaal te blijven aan de werkgever.
Spelen stimuleert innovatie op de werkvloer
Last but not least stimuleert spelen op de werkvloer de creativiteit. Als medewerkers het gevoel hebben dat ze mogen spelen en experimenteren bij een organisatie, zullen ze ook sneller iets proberen wat ze nog niet eerder gedaan hebben. Het zoeken naar andere mogelijkheden om successen te behalen. Te innoveren.
“Darwin had het vroeger al over ‘the survival of the fittest’ en dan ging het niet over degene die het sterksten waren maar degene die zich het beste konden aanpassen”, legt Nancy uit. “De soorten die zich het beste aanpasten aan nieuwe omstandigheden, die overleefden. Zeker in de tijd waarin we nu leven, waar alles verandert en niks meer constant lijkt te zijn, zul je het moeten hebben van het aanpassingsvermogen van je mensen. Wat vandaag werkt, kan over een maand niet meer werken, dan is het cruciaal dat mensen de vrijheid voelen om te spelen op de werkvloer. En dat fouten maken mag. Het loont dus zeker om ruimte te maken voor spelen binnen de bedrijfscultuur”, voegt Nancy tot slot toe.
Dit artikel is het resultaat uit een mooi gesprek tussen: